Zaglowce

Dar Młodzieży wprowadzono do służby w celu zastąpienia wyekplostowanego już innego polskiego żaglowca "DAR POMORZA". Statek został zbudowany w 1982 roku w Polsce, przez Stocznię Gdańską, częściowo ze składek społeczeństwa. Konstruktorem fregaty jest inż. Zygmunt Choreń. Dar Młodzieży mimo krótkiego jeszcze życiorysu zdążył wziąć udział w zlocie żaglowców w Japonii w 1983 roku, okrążyć świat w latach 1986/87 drogą wokół Hornu oraz uczestniczył w Operacji Columbus w 1992 roku zorganizowanej z okazji 500-lecia odkrycia Ameryki. W regatach Cutty Sark zadebiutował w 1982 roku, biorąc udział w wyścigu z Falmouth do Lizbony a następnie z Vigo do Southampton, w którym zwyciężył w klasie wielkich żaglowców rejowych. Od tego czasu Dar Młodzieży jesy stałym uczestnikiem regat.



W 1988 roku żaglowiec wyruszył na żeglugę około ziemską, docierając do Australii na obchody jej 200-lecia, zapisując się trwale w pamięci wszystkich widzów brawurowym przejściem pod mostem w Sydney z wszystkimi postawionymi żaglami!!! O charakterze tego przedsięwzięcia świadczy fakt, że w pewnym momencie odległośc topów masztów od jego przęseł wynosiła jeden metr.

W następnym roku żaglowiec powrócił do kraju trasą dookoła przylądka Horn. W kolejnych latach jednostka kontynuowała pływania ze studentami Wyższej Szkoły Morskiej z Gdyni na wodach bałtyckich, europejskich i amerykańskich. W następstwie sukcesów Daru Pomorza powstały w Stoczni Gdańskiej inne jednostki tej samej klasy: CHERSONES, MIR, PAŁŁADA, DRUŻBA i NADIEŻNA zbudowane dla armatora rosyjskiego. Pomiędzy sobą różnią się niektórymi szczegółami ożąglowania oraz rozplanowaniem pokładów.
 



DANE TECHNICZNE
Rok budowy: 1982 Pow. żagli: 3 137,5 m2
Typ: Fregata Tonaż: 2 385 BRT
Dł. max: 109,2 m  Załoga: 194 osób
Dł. kadłuba: 94,2 m Armator: Wyższa Szkoła Morska, Gdynia

Wys. max: 50,1 m Materiał konstrukcyjny: stal  
Szerokość: 13,9 m Budowniczy: Stocznia Gdańska, Polska
Zanurzenie: 6,3 m  Silnik 2 x 750 KM, Cegielski-Sulzer, Diesel

Statek został zbudowany w stoczni Blohm und Voss w Hamburgu w roku 1909 jako PRINZESS EITEL FRIEDRICH i pełnił rolę statku szkolnego Niemieckiej Marynarki handlowej aż do wybuchu I wojny światowej. W czasie wojny był bazą okrętów podwodnych w Kilonii, a po wojnie został przekazany Francji w ramach odszkodowań wojennych. Tam zmieniono mu nazwę na COLBERT i planowano wykorzystanie w roli statku szkolnego, ale w końcu przekazano go baronowi de Foreste z Nantes jako rekompensatę za zarekwirowanie w czasie wojny luksusowego jachtu TORANE. Ostatecznie jednak adaptacji fregaty na jacht nie doszło. Statek niszczał w Saint Nazare, aż w 1929 roku kupili go Polacy, którzy poszukiwali żaglowca mogącego zastąpić wysłużóny statek żaglowy "LWÓW".



Statek przemianowano na POMORZE i przeholowano do Nakskov w Danii, gdzie po generalnym remoncie nadano mu nazwę DAR POMORZA odzwierciedlając fakt finansowania zakupu ze społecznych składek. Jego nazwa nawiązuje do ofiarności mieszkańców Pomorza. Przybył do Polski i 30 lipca 1930 roku został uroczyście przekazany w użytkowanie Wyższej Szkole Morskiej w Gdyni. Od tego czasu żaglowiec służył niezmiennie szkoleniu przyszłych oficerów polskiej Marynarki Handlowej.

W latach trzydziestych statek dwukrotnie opłynął kulę ziemską, pokonując przy tym w roku 1937 trasę dawnych żaglowców dookoła Przylądka Horn. Dwukrotnie wygrał regaty "Cutty Sark" w 1972 i 1980. Udział żaglowca w tych regatach miał ogromny wpływ na ich rozpropagowanie w całym świecie, a w szczególności w naszym rejonie. Wówczas był on bowiem pierwszą jednostką , przybyła spoza tzw. żelaznej kurtyny. Wkrótce dołączyli do niego inni...

Swój ostatni rejs odbył w 1982 roku. Obecnie jako statek-muzeum stoi zacumowany w porcie w Gdyni.
 



DANE TECHNICZNE
Rok budowy: 1909 Pow. żagli: 2 100 m2
Typ: Fregata Tonaż: 1561 BRT, wyporność: 2500
Dł. max: 93 m  Załoga: 189 osób
Dł. kadłuba: 80,3 m Armator: Muzeum Morskie w Gdańsku

Wys. max: 41,4 m Materiał konstrukcyjny: stal  
Szerokość: 12,6 m Budowniczy: Stocznia Blohmund Voss, Hamburg, Niemcy
Zanurzenie: 5,7 m  Silnik 430 KM, MAN, Diesel

Zbudowany w 1944 roku jako niemiecki kuter patrolowy, linie swojego kadłuba zawdzięcza jeszcze wcześniejszej konstrukcji, a miamowicie duńskiemu szkunerowi pilotewemu, znanemu z doskonałych właściwości morskich.

Zakupiony przez Państwowe Centrum Wychowania Morskiego został wykończony jako rybacki kecz gaflowy (234 m2 powierzchni żagli, 6,4 m szerokości, 3,3 m zanurzenia, 70 BRT, silnik pomocniczy 135 KM). Był statkiem szkolnym Szkoły Rybołówstwa Morskiego, łowił na Bałtyku i Morzu Północnym. Załoga wynosiła wówczas 9 osób plus 14 uczniów. W 1967 roku został przekazany ośrodkowi Ligi Obrony Kraju w Jastarnii, a trzy lata później trafił do ośrodka PZŻ w Trzebieży. W 1976 roku wycofano go z ekspoatacji z powodu złego stanu technicznego.

Fundusze, niezbędne do przeprowadzenia remontu kapitalnego, znalazły się dopiero w 1984 roku. W 1986 roku HENRYK RYTKOWSKI powrócił na morze po gruntownej przebudowie dokonanej przez Rybacką Stocznię Remontową PPiUR "Szkuner" we Władysławowie. W wyniku przebudowy powstał właściwie zupełnie inny, nowy żaglowiec, ze starego pozostał jedynie szkielet i część poszycia. Zmieniono osprzęt jednostki przekształcając ją w brygantynę.

Debiut żaglowca w Regatach Cutty Sark odbył się w 1989 roku, gdzie przybył on do Pool pod Londynem, a następnie wziął udział w regatach na trasie Londyn-Hamburg. Jego kapitan oraz załoga bardzo szybko zintegrowała się z resztą Floty, a statek zdobył sobie miano jednego z najbardziej popularnych. Jednostka jest zadziwiająca szybka. Tradycyjnie przyjazna rywalizacja łączy ją z brytyjskim ROYALISTEM oraz irlandzkim ASGARDEM. W 1995 roku został przemianowany na KAPITANA GŁOWACKIEGO.
 



DANE TECHNICZNE
Rok budowy: 1944 Pow. żagli: 337,5 m2
Typ: Brygantyna Tonaż: 99,4 BRT
Dł. max: 30,7 m  Załoga: 25 osób  
Dł. kadłuba: 24,3 m Armator: Polski Związek Żeglarski Polska

Wys. max: 22,4 m Materiał konstrukcyjny: drewno/stal  
Szerokość: 6,4 m Budowniczy: nieznany
Zanurzenie: 3,3-3,35 m  Silnik: 135 KM, Diesel

Druga już jednostka o tej nazwie w historii polskiej Marynarki Wojennej. Wodowanie nastąpiło 6 marca 1982 roku w Stoczni Gdańskiej wówczas im. Lenina. 11 sierpnia 1982 roku nastąpiło pierwsze podniesienie bandery i wcielenie okrętu do służby w Marynarce Wojennej. ORP ?Iskra" II jest następcą i kontynuatorem tradycji żeglarskich swojego poprzednika ORP ?Iskra" - trzymasztowego szkunera. Zwodowany 19 czerwca 1917 r. w Foxholl jako ?Vlissingen". W 1921 r. zmienia właściciela oraz nazwę na ?St. Blanc". W dniu 1 stycznia 1927 r. żaglowiec zostaje zakupiony przez Polską Marynarkę Wojenną i otrzymuje nazwę ORP ?Iskra". Służy w marynarce jako okręt szkolny na którym szkolą się słuchacze Szkoły Podchorążych Marynarki Wojennej. Wybuch wojny zastał załogę ?Iskry" na morzu niedaleko Casablanki gdzie zawija okręt 2 września 1939 r. W dniu 10 września 1939 r. załoga ?Iskry" dała pokaz prawdziwej odwagi i poświęcenia ratując załogę francuskiego krążownika minowego ?Pluton" na którym nastąpiła eksplozja min. W listopadzie 1940 roku okręt zostaje wypożyczony Anglikom i otrzymuje nazwę HMS ?Pigmy". Stanowił on wówczas bazę dla brytyjskich kutrów torpedowych i ścigaczy okrętów podwodnych. 23 czerwca 1948 roku podniesiona zostaje ponownie polska bandera na ORP ?Iskra" gdzie do końca swojej służby będą szkolić się podchorążowie Wyższej Szkoły Marynarki Wojennej. 26 listopada 1977 roku okręt zostaje wycofany ze służby i oddany na złom. Podczas swojej 50-cio letniej służby na morzu ORP ?Iskra" przepłynęła 250 tys. Mm.

Dzisiejszą ISKRĘ, smukłą barkentynę, zaprojektował polski konstruktor Zygmunt Choreń. ISKRA była drugą jednostką w swojej klasie, od pierwszej - "POGORII" - różni się kształtem rufy. Zasadniczym zadaniem realizowanym przez ISKRĘ jest szkolenie podchorążych Marynarki Wojennej, studentów Akademii im. Bohaterów Westerplatte w Gdynii - przyszłych oficerów polskiej floty wojennej.

ISKRA jest stałym uczestnikiem Regat Cutty Sark. W ich trakcie dokonała dwóch podwójnych przejść przez Atlantyk, a w roku 1989 zdobyła główną nagrodę regat - Trofeum Cutty Sark.

W roku 1996 roku ORP ISKRA powróciła do kraju po odbyciu szkoleniowej podróży wokółziemskiej szlakiem wielkich żaglowców, dookoła Przylądka Horn. 57-cio osobową załogą dowodził komandor Czesław Dyrcz.
 



DANE TECHNICZNE
Rok budowy: 1982 Pow. żagli: 958 m2
Typ: barkentyna Tonaż: 299 BRT, wyporność 341 ton
Dł. max: 48,4 m Załoga: 54 osób  
Dł. kadłuba: 42,7 m Armator: Marynarka Wojenna Rzeczypospolitej

Wys. max: 33,5 m Materiał konstrukcyjny: stal  
Szerokość: 8,0 m Budowniczy: Stocznia Gdańska
Zanurzenie: 3,8 m  Silnik: 310 KM, Diesel

Pierwszym polskim żaglowcem szkolnym, kolebką nawigatorów jeszcze Tczewskiej Szkoły Morskiej, był trzymasztowy bark - LWÓW. Zbudowany w 1869 roku w Wielkiej Brytanii, jako fregata CHINSURA, transportował towary i pasażerów do Indii i Australii. W 1883 roku przeszedł pod włoską banderę zmieniając nazwę na LUCCO, a w 1915 roku stał się własnością holenderskiego armatora, który przetaklował go na bark z nazwie NEST. Został wyszukany przez kapitana żeglugi wielkiej Gustawa Kańskiego, który był inspektorem Państwowej Szkoły Morskiej w Tczewie. W lipcu 1920 roku został zakupiony przez WSM w Tczewie. W latach 1921-1929 jako szkolny żaglowiec pod polską banderą przewoził ładunki, by w ten sposób zarobić na własne utrzymanie. Jako pierwszy polski statek przekroczył równik podczas rejsu do Brazylii w 1923 roku. W 1929 roku został zastąpiony przez DAR POMORZA i został przekazany marynarce wojennej i wykorzystywany jako hulk. W 1938 roku został rozebrany.
 



DANE TECHNICZNE
Rok budowy: 1869 Pow. żagli: 1 500 m2
Typ: Bark Tonaż: 1293 BRT
Dł. max: 85,1 m  Załoga: 35 osób + 140 uczniów
Dł. kadłuba: 79 m Armator: WSM, Polska

Wys. max: 33,5 m Materiał konstrukcyjny: stal  
Szerokość: 11,4 m Budowniczy: G.R. Cloover and Co. w Birkenhead (W.Brytania)
Zanurzenie: 6,9 m  Silnik: brak danych

Niewiele jest żaglowców, których narodziny wzbudziły większe emocje niż Pogoria, wysmukła barkentyna o strzelistych masztach i prostym stylowym wnętrzu. Zbudowana w 1980 roku dla Bractwa Żelaznej Szekli - organizacja o celach zbliżonych do STA - stanowiła własność Telewizji Polskiej, która sfinansowała jej budowę i zapewniła środki na eksploatację żaglowca. Podejrzewano, że Pogoria jest luksusowym jachtem jednego z prominentnych przedstawicieli ówczesnego, politycznego establishmentu kraju wkraczającego w ostry kryzys ekonomiczny.

Debiut Pogorii w regatach Cutty Sark miał miejsce na trasie wyścigu Mon-Karlskrona żaglowiec pierwszy minął linię mety, pozostawiając żaglowce klasy A daleko z tyłu.



Jednostka okazała się szybka, dzielna i bezpieczna, oceną tę potwierdziły następne długie rejsy statku, wyprawa na Antarktydę, gdzie żąglowiec spełniał rolę transportowca, przewożąc ludzi i sprzęt z antarktycznej stacji PAN oraz rejs do Sri Lanki i z powrotem z młodzieża na pokładzie (1983-84), znany jako Szkoła Pod Żaglami, jako że jej uczesniczy godzili zwykłe obowiązki załogi żaglowca z nauką. Wielki sukces Szkoły sprawił, że przedsięwzięciem i statkiem zainteresowanili się Kanadyjczycy, którzy zorganizowali na jego pokładzie podobną szkołe. W trakcie trwania Szkoły statek opłynął świat. Kolejnym przedsięwzięciem była wyprawa zorganizowana w formie Szkoły w latach 1988-89, z młodzieża z Polski, Stanów Zjednoczonych oraz Związku Radzieckkiego. Pogoria pokonała wtedy trasę dookoła Przylądka Horn, w bardzo trudnych warunkach, płynął w kierunku ze wschodu na zachód.

Na początku lat 90-tych Pogoria przyżyła prawdziwe, chociaż nie-morskie zagrożęnie, kiedy okazało się, że brak środków finansowych uniemożliwia przeprowadzenie niezbędnego remontu klasowego. Sytuację uratowała jednak grupa żeglarzy z Gdyni, dzięki których inicjatywie żaglowiec został objęty organizacją opieką tego miasta. Wkrótce potem założyli oni stowarzyszenie STA - Polska.
 



DANE TECHNICZNE
Rok budowy: 1980 Pow. żagli: 1 000 m2
Typ: Barkentyna Wyporność: 342 tony
Dł. max: 46,8 m  Załoga: 53 osób
Dł. kadłuba: 40,9 m Armator: STA, Polska

Wys. max: 33,5 m Materiał konstrukcyjny: stal  
Szerokość: 8 m Budowniczy: Stocznia Gdańska, Polska
Zanurzenie: 3,8 m  Silnik 310 KM, Diesel

Drewniany tradycyjny kecz gaflowy jest obecnie najstarszym polskim żaglowcem. Nosi nazwisko Mariusza Zaruskiego, byłego kapitana ZAWISZY CZARNEGO, który jeszcze przed II wojną światową położył ogromne zasługi dla rozwoju żeglarstwa w Polsce. Mariusz Zaruski poświęcił wiele energi dla urzeczywistnienia idei szkolenia młodzieży na pokładach żaglowców. To m.in. jego działaniom należy zawdzięczać zakończoną sukcesem akcję zbierania funduszy na zakup żaglowca szkolnego DAR POMORZA. Z jego inicjatywy w 1938 roku złożono zamówienie na mniejszy żaglowiec w stoczni szweckiej. Gotową w 1939 roku jednostkę odebrano jednak dopiero po wojnie. Podczas wojny żaglowiec żeglował pod szwecką banderą i pod szwedzką nazwą: KRYSWSAREN. W 1945 roku został przekazany Polsce i został przenionowany na Generała Zaruskiego, ale w 1948 roku znowu został przemianowany na MŁODĄ GWARDIĘ. W 1957 roku powrócił do dawnehj nazwy. Jako żaglowiec Ligi Obrony Kraju pracowicie przemierza wody Bałtyku od wczesnej wiosny do późnej jesieni z młodzieżą na pokładzie.


DANE TECHNICZNE
Rok budowy: 1939 Pow. żagli: 315 m2
Typ: Kecz gaflowy Tonaż: 71 BRT
Dł. max: 28 m  Załoga: 30 osób
Dł. kadłuba: 25,3 m Armator: Liga Obrony Kraju

Wys. max: - Materiał konstrukcyjny: drewno  
Szerokość: 5,8 m Budowniczy: Szwecja
Zanurzenie: 3,5 m  Silnik: 2 silniki pomocnicze "REKIN" o łącznej mocy 190 KM  

Stalowy, trzymasztowy szkuner sztakslowy Związku Harcerstwa Polskiego. Pierwszym ZAWISZĄ CZARNYM był zakupiony w 1934 roku przez Związek Harcerstwa Polskiego szwedzki szkuner PETREA, zbudowany w 1901 roku. Pierwszy ZAWISZA CZARNY (ex SCHWARZER HUSAR) był drewnianym trzymasztowym szkunerem gaflowym należącym również do Związku Harcerstwa Polskiego. Ok. 432 m2powierzchni żagli, 37,6 m długości całkowitej, 8,1 m szerokości, 3,1 m zanurzenia, 395 ton wyporności. Zbudowany w 1901 roku przez stocznię I.E. Holma, A.K.Gustafssons w RAA (Szwecja), jako żaglowiec frachtowiec PETREA o takielunku trzymasztowego szkunera gaflowego.

Dzisiejszy jest jednostką zbudowaną na bazie statku rybackiego CIETRZEW, zbudowanego w 1952 roku, przebudowany powtórnie i przedłużony w 1967 roku. Statek charakteryzuje się bardzo silną budową.

Zawisza Czarny uczestniczył w wielu regatach Cutty Sark. Stanowią one uzupełnienie jego podstawowej formy działania, jakim są rejsy po wodach Bałtyku, zwykłe dwutygodniowe, organizowane dla młodzieży harcerskiej.

W 1984 roku, w czasie regat atlantyckich, żaglowiec wsławił się przeprowadzeniem brawurowej akcji ratowniczej w bardzo trudnych warunkach pogodowych, w rejonie Bermudów, ratując część załogi żaglowca MARQUES, który zatonął tam w niespodziewanym i niezwykle gwałtownym szkwale. Po wzięciu rozbitków na pokład ZAWISZA pozostał nadal w rejonie wypadku, poszukując ofiar, pomimo wysokiego stanu morza i bardzo silnego wiatru. Na Bermudach - dokąd zawinął żaglowiec i jego załogę witano jak bohaterów.
 



DANE TECHNICZNE
Rok budowy: 1952 Pow. żagli: 625 m2
Typ: szkuner sztakslowy Tonaż: 164 BRT
Dł. max: 42,7 m  Załoga: 46 osób  
Dł. kadłuba: 36,1 m Armator: Związek Harcerstwa Polskiego

Wys. max: brak danych m Materiał konstrukcyjny: stal  
Szerokość: 6,7 m Budowniczy: Stocznia Gdańska
Zanurzenie: 4,5 m  Silnik: 390 KM, Diesel